Монгол улсад хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх үндэс суурь нь орон нутаг, уул уурхайн харилцан ойлголцол хамтын ажиллагаа билээ. Орон нутаг уул уурхайтай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулж мэдээллийг ил тод болгон ажиллахад анхааран ажиллаж байна. Энэхүү хамтын ажиллагааны гэрээнд нөлөөлөлд хамгийн их өртөж буй Хар алтат багийн төвийг тохижуулахад анхаарах, сумын нийт иргэдийн нийтлэг эрх ашгийг хамгаалах, хангахад чиглэх, сумын төвийн өнгө үзэмж, тохижилтонд анхаарах олон хөрөнгө оруулалтын ажил хийгдэхээс тусгагдсан. Хамтын ажиллагааны гэрээнд тусгагдсан Хар алтат багийн төвд иргэд спортын үйл ажиллагаа явуулах талбай / Сагсан бөмбөг/-г тохижуулж орон нутаг хүлээн авлаа. Сургуулийн спорт заал нь агааржуулагч муу байснаас шал нь хөгжирч муудсан, хана таазны будаг замаск нь ховхорч унасан хичээл орох боломжгүй болсон тул хамтын ажиллагааны гэрээний дагуу засварлаж биеийн тамирын хичээл орох боломж орчныг сайжрууллаа. Мөн сумын төвийн төв зам дагуу 14 ширхэг цэцгийн мандалд хашаа хайс барих ажлыг гүйцэтгүүлж орон нутаг хүлээн авлаа. Эдгээр тохижилтийн ажлуудыг орон нутгийн иргэд, компаниар гүйцэтгүүлсэн ба гүйцэтгэлийн явцад нутгийн өөрөө удирдах байгууллагаас тогтмол хяналт тавин ажиллаа.

Бөхмөрөн сумын ИТХ-аас санаачлан манлай малчдын зөвлөгөөнийг 2018 оны 10 дугаар сарын 31-ны өдөр ЗДТГ, "Монголын нүүдэлчин малчдын холбоо" ТББ-тай хамтран зохион байгууллаа. Энэхүү зөвлөгөөний хүрээнд Улсын аварга, Аймгийн аварга, Сумын сайн малчдыг алдаршуулж манлай малчдын малгай, батламж гардуулах үйл ажиллагаа боллоо. Одоогоор суманд Улсын аварга малчин -2, Аймгийн аварга малчин - 25, Сумын сайн малчин - 59 байна. Нийт малчид, иргэддээ сайн сайхан бүхнийг хүсэж мал сүрэг нь 5 төрөлдөө өсөн үржихийн ерөөл өргөе.

Улсын төсвийн тодорхой хэсгийг байгалийн нөөцөөр бүрдүүлэх зорилгоор тусгай зориулалтаар буюу спорт болон олзворын чиглэлээр ан агнаж, барьж ирсэн. Агнуурын менежментийн төлөвлөгөөнд үндэслээд тухайн жилд агнах барих амьтны тоо хэмжээг Засгийн газраас баталдаг. Энэхүү баталсан тоо хэмжээний хүрээнд БОАЖЯ-наас өгсөн тусгай зөвшөөрөлийн дагуу Гулзат орон нутгийн тусгай хамгаалалттай газарт 2018 оны 07-р сарын 01-нээс 10-р сарын 01 хүртэлх хугацаанд 5 угалзын агнуур зохион байгуулж ажиллаа. Тус агналтыг МОНГОЛИАН ХАЙ МАУНТИНГ ХАНТ ХХК, ЯАГД ЭНД ТУР ХХК, БИ ТИ ЭНД ТИ СИ ХХК, ТРИВЕНТО ХХК хийсэн ба менежментийг “Гулзат” нөхөрлөлүүдийн холбоо ТББ , “Гулзатын санаачлага” ТББ тус бүр хариуцаж агнууллаа. Монгол Улсад 1962 оноос эхлэн улсын төсвийг бүрдүүлэх зорилгоор ховор амьтныг спорт, олзворын чиглэлээр гадаадын иргэнд тусгай төлбөртэйгээр агнуулж, бариулж байна.

Сумын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөлөөс иргэдэд хууль эрхзүйн мэдлэг мэдээлэл өгөх, зам тээврийн осол гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх, тээврийн хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдалд хяналт хийх зорилгоор Техникийн нэг өдөр" өдөрлөгийг зохион байгууллаа. Уг ажлын хүрээнд зөрчилгүй жолооч шалгаруулж шагнаж урамшуулснаас гадна мотоциклтэй иргэдийн дунд уран жолоодлогын тэмцээн, АХА тэмцээн зохион явуулж тэргүүн байранд шалгарсан жолооч нарт гарын бэлэг өгч мотоциклийн улсын дугаар авах эрхээр шагнаж урамшууллаа.

Монгол улсын Хүүхдийн эрхийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1 дэх заалт, Хүүхэд хамгааллын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1.3 дахь заалт, Хүүхдийн хөгжил, хамгааллын үндэсний хөтөлбөрийн 2018-2019 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний 3.1.3.3 хэрэгжилтийг хангах, Аймгийн засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөр эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх зорилтын биелэлтийг хангах ажлын хүрээнд хүүхдийн өөрийн удирдлагын байгууллагуудын үйл ажиллагааг дэмжих, хүүхдийн өмнө тулгамдаж байгаа асуудал түүнийг шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлох “Нэгдүгээрт хүүхэд” уриатай аймгийн хүүхдийн нэгдсэн чуулганыг 2018 оны 10 дугаар сарын 13 ны өдөр улаангом суманд зохион байгуулагдлаа.Бөхмөрөн сумаас хүүхдийн чуулганд өсвөрийн сэргийлэгч бүлгэмийн тэргүүлэгч сурагч Ц.Хувцагаан, сурагчдын өөрөө удирдах байгууллагын тэргүүлэгч Д.Баярчимэг , эко клубын тэргүүлэгч Г.Бүрэнзаяа, хурдан морь унаач хүүхдээр О.Отгонтөгс хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдээр Н.Амарзаяа нар оролцож хүүхдийн төлөө үүрэг хүлээгчидээс Сумын ИТХ-ын дарга П.Баярсайхан Хүүхдийн төлөө зөвлөлийн тэргүүн Н.Батбаяр, Хүүхдийн элч багш С.Алтантунгалаг ГБХЗХАХ мэргэжилтэн Б.Жаргалсайхан нар оролцолоо. Тус чууланаар хүүхдийн элчээр сонгогдсон П.Баярсайхан С.Алтантунгалаг нарт гэрэгэ гардуулан өгч 3 жилийн хамтран ажиллах гэрээ байгууллаа.

Бөхмөрөн сумын ИТХ-ын 8 дугаар хуралдаан 2018 оны 09 дугаар сарын 28-ны өдрийн 10 цагт Иргэний танхимд боллоо. Хуралдаанаар дараах асуудлуудыг хэлэлцэж шийдвэрлэлээ. 1. 2017, 2018 онд сумын ИТХ-аас гаргасан тогтоол шийдвэр, албан даалгаврын хэрэгжилтийн тухай 2. Уул уурхайтай харилцах хамтын ажиллагааны хорооны ажиллах журам батлах 2. Газрын төлбөрийн хувь хэмжээг шинэчлэн тогтоох тухай 3. Орон нутгийн хөгжлийн сан, бусад төсөл хөтөлбөрөөр хийгдэж байгаа ажил, үйлчилгээний явцын талаарх мэдээлэл 4. Төсөвт байгууллагуудын 2018 оны төсвийн гүйцэтгэлийн тухай мэдээлэлтэй танилцах зэрэг асуудлуудыг тус тус хэлэлцлээ.

Бөхмөрөн сумын хэсэг хадланчдын санаачлагаар хөдөлмөр, техник хэрэгслээрээ нэгдэж байгуулагдсан "Ачит нуурын арвин хишиг" хоршоо нь 2 дахь жилээ хадлан тэжээл бэлтгэн нийлүүлэх ажлаа хийж байна. Хоршооны гишүүдийн нэгдсэн санаачлагаар нийгмийн хариуцлагын хүрээнд амьдралын түвшин, бусдадаа хөдөлмөр санаачлагаараа үлгэр дууриалал болж байгаа Байшинт багийн иргэн Б.Даваадэлгэр, Б.Гантулга нарт тус бүр 1000 боодол өвс хадаж өглөө. Нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлаж сайн үйлсийн аянд нэгдсэн Ачит нуурын арвин хишиг хоршооны хамт олонд талархал дэвшүүлж ажлын амжилт хүсэж байна.

Бөхмөрөн суманд Урлаг соёлын анхны суур нь 1948 онд Улаан гэр нэртэйгээр байгуулагдаж сумын хөдөлмөрчдөд Уран сайханчдын тоглолт , ухуулга яриа , ардын уламжлалт урлагыг сурвалжилах зэрэг олон ажлаар 1960 он хүртэл, Улаан гэрийн зохион байгуулалтаар ажиллаж байгаад 1961 оноос эхлэн Клуб болон өргөжиж Эх орон -52 Родио - 1 ш , Гармон хөгжим – 1ш , Мандолин хөгжим - 1ш , сайн дурын уран сайханч -10 , Клубын эрхлэгчийн орон тоотой ажилаж эхэлжээ. Одоо тус соёлын төв нь Эрхлэгч , Номын санч, Хөгжмийн багш , Бүжгийн багш , Үйлчлэгч гэсэн 5-н орон тооны ажилтантай . Номын сан нь анх 1963 оны 7-р сарын 1- нд клубын дэргэд 3 ширээ 6 сандал, 1 шүүгээ 270 ширхэг номтой үйл ажиллагаа эхлүүлсэн бол одоо 18,0 боть номтой цахим сүлжээнд холбогдон эрүүл тохилог орчинд ажиллаж байна .Тус соёлын төвийн барилга нь 1973 онд аж ахуй зориулалтаар баригдаж гар болон нам даралтын зуухтай үйл ажилагаа явуулж байгаад 2014 онд Улсын төсвийн 193,000,000 сая төгрөгөөр их засварт орж төвлөрсөн халаалттай өрөө тасалгаа бүрэн шийдэгдсэн дулаан , тохилог орчинд Соёл хүмүүжлийн ажил явуулж байна . Соёлын төв нь жилд 110-140 нэр төрлийн ажил зохион явуулж давхардсан тоогоор 13000 гаруй хүнд урлаг соёлоор үйлчилдэг . Соёлын төвийн дэргэдэх “ Цэнгэлийн эгшиг “ хамтлаг нь Үндэсний хөгжим , бүжиг, язгуур урлаг , Номын сангийн дугуйланд нийт 63 хүүхэд хичээллэдгээс гадна байнгын уран сайханч 35 –үүнээс СТА-н 7 , МУТУС -4 , Их монгол -800 алтан медальт -2 , Соёлын алдар медаль 1 , Хүүхдийн ордоны алт , мөнгөн медальтан -1 Улс аймгийн нэрэмжит уралдаанд удаа дараа оролцож тэргүүн , дэд болон алт мөнгөн медаль хүртсэн олон арван алдартанууд төрөн гарсаар байна . Манай хамт олон 2009 – 2011 онд Аймгийн засаг даргын хүндэт өргөмжлөлөөр тус тус шагнагдаж сум орон нутгийн хөгжил цэцэглэлт болон ард иргэдийг соён гэгээрүүлэх үйлсэд хүчин зүтгэж байна Бөхмөрөн сумын Соёлын төвийн Эрхлэгч ,Номын санч , Кино механикчаар ажиллаж байсан алдартанууд Клубын Эрхлэгч : 1. 1948 - 1960 онд Авирмэд . Жамбал –эрхлэгч 2. 1948 – 1960 онд Булдайн. Цэвэгмэд – Эрхлэгч 3. 1948 – 1960 онд Аюурзаны. Чойнзан 4. 1960 – 1965 онд Балиа. Гэндэн –Эрхлэгч 5. 1965 – 1967 онд Донорой –Эрхлэгч 6. 1967 – 1983 онд Өнөрбат. Дүгэржав – Эрхлэгч 7. 1983 – 1984 онд Аажим. Баянсан – Эрхлэгч 8. 1984 – 1987 онд Балдансүрэн. Туяа – Эрхлэгч 9. 1987 – 1990 онд Жав. Болормаа – Эрхлэгч 10. 1990 – 2013 онд Дэлэг. Тайвангаа – Эрхлэгч 11. 2014 – 2015 онд Даваасамбуу. Соёлхүү – Үүрэг гүйцэтгэч 12. 2015 – оноос Батжаргал. Баяржавхлан – Эрхлэгч Номын санч : 1. 1963 – 1969 онд Чүлтэм. Хорлоо –Үүсгэн байгуулагч 2. 1969 – 1973 онд Чулуун. Оюунгэрэл - Ном санч 3. 1973 – 1974 онд Ивгээл. Нүдээ - Ном санч 4. 1974 – 1975 онд Дорж. Конио – Ном сан 5. 1975 – 1976 онд Машбат. Эрдэнэсан - Ном санч 6. 1977 – 1978 онд Ундрах. Бийрээ - Ном санч 7. 1975 – 1981 онд Дэлэг. Билгээ - Фондлогч 8. 1981 – 1983 онд Дамдансүрэн. Уламбаяр - Ном санч 9. 1983 – 2014 онд Бадарч. Хулганаа - Ном санч 10. 2014 – оноос Товдоо. Отгонбаяр - Ном санч Кино мехоникч : 1. 1948 – 1960 онд Аюурзана. Чойнзон 2. 1948 – 1960 онд Жаргал 3. 1960 – 1965 онд Пүрэв.. Даваа 4. 1965 – 1981 онд Цулхайдаг. Түнжин 5. 1981 – 1985 онд Нацаг. Пүрэвсамбуу 6. 1985 – 1988 онд Довчин. Доржсүрэн 7. 1988 – 1992 онд Пинзээ. Баяртогтох Ийм түүхтэйгээр соёлын төв 70 –н жил үйл ажилгаагаа тасралтгүй явуулсаар ирсэн. Ойн хүрээнд ахмад ажилтан, ардын авъяастан болон нийт уран сайханчидаа хүндэтгэн хүлээн авч зугаалга, алтаг үеийн хүндэтгэлийн концерт зохион байгууллаа.

Бөхмөрөн суманд Урлаг соёлын анхны суур нь 1948 онд Улаан гэр нэртэйгээр байгуулагдаж сумын хөдөлмөрчдөд Уран сайханчдын тоглолт , ухуулга яриа , ардын уламжлалт урлагыг сурвалжилах зэрэг олон ажлаар 1960 он хүртэл, Улаан гэрийн зохион байгуулалтаар ажиллаж байгаад 1961 оноос эхлэн Клуб болон өргөжиж Эх орон -52 Родио - 1 ш , Гармон хөгжим – 1ш , Мандолин хөгжим - 1ш , сайн дурын уран сайханч -10 , Клубын эрхлэгчийн орон тоотой ажилаж эхэлжээ. Одоо тус соёлын төв нь Эрхлэгч , Номын санч, Хөгжмийн багш , Бүжгийн багш , Үйлчлэгч гэсэн 5-н орон тооны ажилтантай . Номын сан нь анх 1963 оны 7-р сарын 1- нд клубын дэргэд 3 ширээ 6 сандал, 1 шүүгээ 270 ширхэг номтой үйл ажиллагаа эхлүүлсэн бол одоо 18,0 боть номтой цахим сүлжээнд холбогдон эрүүл тохилог орчинд ажиллаж байна .Тус соёлын төвийн барилга нь 1973 онд аж ахуй зориулалтаар баригдаж гар болон нам даралтын зуухтай үйл ажилагаа явуулж байгаад 2014 онд Улсын төсвийн 193,000,000 сая төгрөгөөр их засварт орж төвлөрсөн халаалттай өрөө тасалгаа бүрэн шийдэгдсэн дулаан , тохилог орчинд Соёл хүмүүжлийн ажил явуулж байна . Соёлын төв нь жилд 110-140 нэр төрлийн ажил зохион явуулж давхардсан тоогоор 13000 гаруй хүнд урлаг соёлоор үйлчилдэг . Соёлын төвийн дэргэдэх “ Цэнгэлийн эгшиг “ хамтлаг нь Үндэсний хөгжим , бүжиг, язгуур урлаг , Номын сангийн дугуйланд нийт 63 хүүхэд хичээллэдгээс гадна байнгын уран сайханч 35 –үүнээс СТА-н 7 , МУТУС -4 , Их монгол -800 алтан медальт -2 , Соёлын алдар медаль 1 , Хүүхдийн ордоны алт , мөнгөн медальтан -1 Улс аймгийн нэрэмжит уралдаанд удаа дараа оролцож тэргүүн , дэд болон алт мөнгөн медаль хүртсэн олон арван алдартанууд төрөн гарсаар байна . Манай хамт олон 2009 – 2011 онд Аймгийн засаг даргын хүндэт өргөмжлөлөөр тус тус шагнагдаж сум орон нутгийн хөгжил цэцэглэлт болон ард иргэдийг соён гэгээрүүлэх үйлсэд хүчин зүтгэж байна Бөхмөрөн сумын Соёлын төвийн Эрхлэгч ,Номын санч , Кино механикчаар ажиллаж байсан алдартанууд Клубын Эрхлэгч : 1. 1948 - 1960 онд Авирмэд . Жамбал –эрхлэгч 2. 1948 – 1960 онд Булдайн. Цэвэгмэд – Эрхлэгч 3. 1948 – 1960 онд Аюурзаны. Чойнзан 4. 1960 – 1965 онд Балиа. Гэндэн –Эрхлэгч 5. 1965 – 1967 онд Донорой –Эрхлэгч 6. 1967 – 1983 онд Өнөрбат. Дүгэржав – Эрхлэгч 7. 1983 – 1984 онд Аажим. Баянсан – Эрхлэгч 8. 1984 – 1987 онд Балдансүрэн. Туяа – Эрхлэгч 9. 1987 – 1990 онд Жав. Болормаа – Эрхлэгч 10. 1990 – 2013 онд Дэлэг. Тайвангаа – Эрхлэгч 11. 2014 – 2015 онд Даваасамбуу. Соёлхүү – Үүрэг гүйцэтгэч 12. 2015 – оноос Батжаргал. Баяржавхлан – Эрхлэгч Номын санч : 1. 1963 – 1969 онд Чүлтэм. Хорлоо –Үүсгэн байгуулагч 2. 1969 – 1973 онд Чулуун. Оюунгэрэл - Ном санч 3. 1973 – 1974 онд Ивгээл. Нүдээ - Ном санч 4. 1974 – 1975 онд Дорж. Конио – Ном сан 5. 1975 – 1976 онд Машбат. Эрдэнэсан - Ном санч 6. 1977 – 1978 онд Ундрах. Бийрээ - Ном санч 7. 1975 – 1981 онд Дэлэг. Билгээ - Фондлогч 8. 1981 – 1983 онд Дамдансүрэн. Уламбаяр - Ном санч 9. 1983 – 2014 онд Бадарч. Хулганаа - Ном санч 10. 2014 – оноос Товдоо. Отгонбаяр - Ном санч Кино мехоникч : 1. 1948 – 1960 онд Аюурзана. Чойнзон 2. 1948 – 1960 онд Жаргал 3. 1960 – 1965 онд Пүрэв.. Даваа 4. 1965 – 1981 онд Цулхайдаг. Түнжин 5. 1981 – 1985 онд Нацаг. Пүрэвсамбуу 6. 1985 – 1988 онд Довчин. Доржсүрэн 7. 1988 – 1992 онд Пинзээ. Баяртогтох Ийм түүхтэйгээр соёлын төв 70 –н жил үйл ажилгаагаа тасралтгүй явуулсаар ирсэн. Ойн хүрээнд ахмад ажилтан, ардын авъяастан болон нийт уран сайханчидаа хүндэтгэн хүлээн авч зугаалга, алтаг үеийн хүндэтгэлийн концерт зохион байгууллаа.

Бөхмөрөн сумын малчин иргэдэд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг хүргэх, тусламж үйлчилгээнд хамрагдаж чадахгүй байгаа иргэдэд хүрч үйлчилэх зорилготой гэр сувилалыг 3 эмч, сувилагчийн бүрэлдэхүүнтэй ажлын баг 10 хоногийн турш Гурван жигэртэй багт ажиллаа. Энэхүү зоритот ажлын хүрээнд дараах ажлуудыг хэрэгжүүллээ. * Тухай багын хүн бүрт хүрч үйлчилж чадсан * Хяналтанд байгаа үйлчүүлэгчиддээ үзлэг болон зөвлөгөө өгч бариа засал хийсэн . * Сургалт сурталчилгаа болон зөвлөгөөг иргэн болгонд хүргэлээ . * Багийн иргэдийн хол ойрын дуудлаганд явж эрүүл мэндийн туслаж үйлчилгээг ойртууллаа . * Харвалтай болон эмнэлэгт ирж үйлчилгээ авч чадахгүй хүмүүст ойртож ажиллаа. * Бензин шатахууны хэмнэлт гарсан. * Эмнэлэгт хэвтэх өвчтөний тоо буурсан * 10 хоногийн хугацаанд нийт 13 хүнд бариа засал хийсэн * Харвалтай 1 хүнд бариа засал болон хөдөлгөөн засал хийлгэж биеийн байдал сайжирсан . * 0-5 настай хүүхдийн эргэлт сайжирсан * Тураалтай хүүхдүүдэд хоол эмчилгээ болон бариа засал , шар усан эмчилгээ хийж үйлчилсэн

УИХ-ын гишүүн ЗГ-ын гишүүн Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын дэмжлэгээр Бөхмөрөн сумын Эрүүл мэндийн төвийн хатуу зөөлөн эдлэлийг шинэчилээ. мөн Улаанбаатар хот дахь нутгийн зөвлөлийн дэд дарга Б.Бат-эрдэнэ, С.Гэрэлмаа нар нэмж 2 ор, өвчтний жижиг шкафын хамт хосоор нь тохижуулж , өгсөнөөр үйлчлүүлэгчид эрүүл мэндийн үйлчилгээ авахад тав тухтай орчин бүрдэж байна.

Соёлын төвийн бүжгийн багш Д.Соёлхүү ардын авьяастан П. Мөнхсайхан нар “Нүүдэлчин монгол – 2018 ” Улсын ардын язгуур урлагын их наадамд сумаас төлөөлөл болон шалгарч амжилттай оролцоод ирлээ. Энэхүү наадам нь 08-р сарын 11-15 ны хооронд хүй долоон худагт зохион байгуулагдсан бөгөөд наадмаас ардын авьяастан П. Мөнхсайхан нь “Онцгой авъяастан”-аар шилдэг өв тээхчээр шалгарсан, Мөн бүжгийн багш Д. Соёлхүү “Соёлын биет бус өвийг өвлөн уламжлагч”-аар мөн “Соёлын биет бус өвийн наадмын алдаршуулах медаль”-аар шагнагдаж амжилттай оролцоод ирлээ. Сум орон нутгаа төлөөлөн улсын наадамд амжилттай оролцоод ирсэн иргэдээ баяр хүргэж цаашдын ажил хөдөлмөрт нь өндөр амжилт хүсье.

Жил бүрий 10 дугаар сарын 1-ний өдрийг олон улсын ахмадын баяр болгон тэмдэглэдэг билээ. Бөхмөрөн сумын удирдлагууд болон төрийн албан хаагчид соёлын төвд алтан үеийн ахмад буурлуудаа хүлээн авч, хүндэтгэл үзүүллээ. Хүндэтгэлийн үйл ажиллагааг нээж ИТХ-ын дарга П.Баярсайхан, ЗД-ын орлогч Н.Батбаяр, Ахмадын хорооны дарга И.Төмөрбаатар нар ахмадууддаа баярын мэнд хүргээд, өнгөрсөн хугацаанд сум орон нутагтаа хийж гүйцэтгэсэн онцлог үйл ажиллагаа, цаашид хийгдэх гол ажлыг товч танилцуулан, ахмад буурлуудаа үргэлж өнөөдрийнх шиг баяр баясгалантай байж, хэний ч өмнө өөрсдийн хийж бүтээсэн зүйлээрээ бахархан, үргэлж бидэндээ үлгэр дууриал болж, эрүүл энх, урт удаан насалж, бидэнтэйгээ олон, олон баярыг хамт тэмдэглэхийг хүсэн ерөөлөө... Бидний бүтээн босгосон их үйлсийг цэцэглүүлэн хөгжүүлж яваа залуучууд, удирдлагуудад ахмад үеийнхэн талархаж буйгаа илэрхийлээд, цаашдын ажил, хөдөлмөрт улам их амжилтыг хүслээ. Энэхүү арга хэмжээнд 95 ахмад настан хүрэлцэн ирсэн бөгөөд төрийн байгууллага албан хаагчдаас урлагийн номер, тэмцээн уралдаан зохион байгуулж шагнаж урамшууллаа. ЗДТГ-ын залуучууд санаачлан "Надад байгаа илүү зүйл “ сайн үйлсийн аян зохион байгуулж, Ахмадын хороонд 123000 төгрөгийн хандив өргөж, 9 ахмад настанд гарын бэлэг гардууллаа.

Жил бүрий 10 дугаар сарын 1-ний өдрийг олон улсын ахмадын баяр болгон тэмдэглэдэг билээ. Бөхмөрөн сумын удирдлагууд болон төрийн албан хаагчид соёлын төвд алтан үеийн ахмад буурлуудаа хүлээн авч, хүндэтгэл үзүүллээ. Хүндэтгэлийн үйл ажиллагааг нээж ИТХ-ын дарга П.Баярсайхан, ЗД-ын орлогч Н.Батбаяр, Ахмадын хорооны дарга И.Төмөрбаатар нар ахмадууддаа баярын мэнд хүргээд, өнгөрсөн хугацаанд сум орон нутагтаа хийж гүйцэтгэсэн онцлог үйл ажиллагаа, цаашид хийгдэх гол ажлыг товч танилцуулан, ахмад буурлуудаа үргэлж өнөөдрийнх шиг баяр баясгалантай байж, хэний ч өмнө өөрсдийн хийж бүтээсэн зүйлээрээ бахархан, үргэлж бидэндээ үлгэр дууриал болж, эрүүл энх, урт удаан насалж, бидэнтэйгээ олон, олон баярыг хамт тэмдэглэхийг хүсэн ерөөлөө... Бидний бүтээн босгосон их үйлсийг цэцэглүүлэн хөгжүүлж яваа залуучууд, удирдлагуудад ахмад үеийнхэн талархаж буйгаа илэрхийлээд, цаашдын ажил, хөдөлмөрт улам их амжилтыг хүслээ. Энэхүү арга хэмжээнд 95 ахмад настан хүрэлцэн ирсэн бөгөөд төрийн байгууллага албан хаагчдаас урлагийн номер, тэмцээн уралдаан зохион байгуулж шагнаж урамшууллаа. ЗДТГ-ын залуучууд санаачлан "Надад байгаа илүү зүйл “ сайн үйлсийн аян зохион байгуулж, Ахмадын хороонд 123000 төгрөгийн хандив өргөж, 9 ахмад настанд гарын бэлэг гардууллаа.

Нийгмийн салбарын байгууллагуудын ажлын ахиц амжилт, шинэ санаа санаачлага, тэргүүн туршлагыг танилцуулж,цаашид хэрэгжүүлэх бодлогоо тодорхойлох зорилгоор АЗДТГ-ын НБХ, БСУГ, ЭМГ хамтран зүүн, баруун бүсийн туршлага судлах зөвлөлдөх уулзалтыг 2018 оны 9-р сарын 20, 21-ний өдрүүдэд Бөхмөрөн суманд зохион байгууллаа. Зөвлөлдөх уулзалт нь - Нэгдсэн хуралдаан - Салбар хуралдаанууд - Хуралдааны дүн, шилдэг туршлагуудын танилцуулга, санал хэлэлцүүлэг гэсэн 3 үе шаттайгаар зохион байгуулагдлаа. БАРУУН БҮСИЙН СӨБ-ЫН ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГААР: - Улаангом сумын 3-р цэцэрлэгийн “Баруун монголын бий биелгээ сургах арга зүй” - Ухаалаг жаалууд цэцэрлэгийн “Хөгжлийн хөтөч 20x30 ” арга зүй. - Улаангом сумын 9-р цэцэрлэгийн “Хөгжмийн хэмнэлээр хөгжүүлэх арга зүй” СОЁЛЫН ТӨВИЙН ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГААР: Давст сумын “Соёл урлагийн үйлчилгээг сайжруулах арга зүй” ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГААР: - Наранбулаг сумын “Бяцхан эмч клуб” арга зүй - Бөхмөрөн сумын “Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн хяналтын эргэлтийн карт” арга зүй - Түргэн сумын “Эмч сувилагчдыг чадвахжуулах төлөвлөгөөт сургалт” арга зүй Түүнчлэн ЕБС-ийн дотуур байрны “Монгол зан үйлийн амьдрах ухааны өргөө”-ний үйл ажиллагаа, хүүхэд хөгжүүлж буй туршлага, үр дүнгээр Зүүн бүсэд 4, баруун бүсэд 6 сургуулийн дотуур байрыг шалгаруулан 1.800.000 төгрөгийн дэмжлэг үзүүллээ Баруун бүсээс: ЕБ-ын лаборатори 1-р цогцолбор сургуулийн дотуур байр, Тариалан, Улаангом, Бөхмөрөн, Ховд, Өлгий сумдын ЕБ-ын сургуулийн дотуур байр тус тус шалгарсан юм. Нэгдсэн болон салбар хуралдааны илтгэл, нийт оролцогчдын идэвх оролцоогоор нийт оролцогчдын саналаар сумуудыг шалгаруулахад Баруун бүсэд : 1-р байранд Завхан сум 2-р байранд Наранбулаг сум 3-р байранд Өмнөговь сум Тусгай байранд Түргэн, Давс сумууд тус тус шалгарлаа.

Аймгийн ИТХ-ын 2018 оны ажлын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу сумдын ИТХ-ын дарга, нарийн бичгийн дарга нарын нэгдсэн уулзалт, сургалтыг 2018 оны 09 дүгээр сарын 10, 11-ны өдрүүдэд “Хар Тэрмэс” амралтын газарт зохион байгуулагдлаа. Энэ удаагийн уулзалтаар сумдын ИТХ-ын 2018 оны эхний хагас жилийн тайлангийн талаар хэлэлцэж, шинээр батлагдсан хууль, МУ-ын Засгийн газрын тогтоол, шийдвэрүүдийн талаар мэдээлэл хийж, төрийн албан хаагчдын сахилга хариуцлагыг чангатгах ажлыг харьяа сумандаа хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтэд нь хяналт тавьж ажиллах талаар санал солилцлоо. Мөн аймгийн ИТХ-ын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд сумдын ИТХ-ын дарга, нарийн бичгийн дарга нарын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилтыг хангах үүднээс албан хэрэг хөтлөлт болон судалгаа хийх арга зүйн талаар сургалт явуулж аймаг, сумдын дунд хугацааны хөтөлбөрүүдийн шалгуур үзүүлэлтүүдийн хэрэгжилтэд анхаарах асуудлуудаар мэдээлэл хуваалцаж, хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа.

Увс аймгийн Бөхмөрөн, Сагил сумдад ан агнуурын менежментийг хариуцагч Гулзат нөхөрлөлүүдийн холбоо ТББ-ын хүсэлтээр Бөхмөрөн сумын ИТХ-аас байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн орлого 20 сая төгрөгийг шийдвэрлэж өгснийг байгаль хамгаалах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг “Хоо толгой”, “Цахир”, “Арцат хар”, “Гулзат-1”, “Гулзат-2”, “Цагаан овоо” зэрэг 6 нөхөрлөлийн идэвхтэн байгаль хамгаалагч тус бүрийг мотоцикль, 2 нүдний дуран, байршил тогтоогч багаж /GPS/, зургийн аппарат, телескоп зэрэг техник, тоног төхөөрөмжөөр хангасныг Аймгийн Засаг дарга Д.Батсайхан, Бөхмөрөн сумын ИТХ-ын дарга П.Баярсайхан, Засаг дарга Т.Төртогтох, Гулзат нөхөрлөлүүдийн холбоо ТББ-ын гүйцэтгэх захирал З.Барсүрэн нар гардуулан өгч баяр хүргэж байгаль хамгаалах үйлсэд нь амжилт хүслээ.

Монгол улсын Засгийн газрын 2009 оны 193 дугаар тогтоолоор Улсын тэргүүний / загвар /сум шалгаруулах болзлыг баталж, хоёр жил тутам бүс бүрээс нэг сум шалгаруулахаар тогтсон. Тогтоолын дагуу Ховд аймгийн Булган, Увс аймгийн Бөхмөрөн, Завхан аймгийн Тосонцэнгэл, Говь-алтай аймгийн Төгрөг , Баян-Өлгий аймгийн Толбо сумд Баруун бүсээс “Улсын тэргүүний сум”-д өрсөлдсөнөөс Засгийн газраас баталсан болзлыг бүрэн биелүүлсэн амжилтаар Увс аймгийн Бөхмөрөн сум “УЛСЫН ТЭРГҮҮНИЙ СУМ”-аар шалгарлаа. Монгол улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн гарын үсэг, тамга тэмдэг бүхий гэрчилгээ, 100 сая төгрөг, дурсгалын тугийг 2018.06.11-ний өдөр УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар, Аймгийн Засаг дарга Д.Батсайхан нар гардуулан ажилсаг, хөдөлмөрч Бөхмөрөнчүүдэд баяр хүргэж, мэндчилгээ дэвшүүллээ. Шагнал гардуулах арга хэмжээнд хөрш дэргэлдээх Ховд аймгийн Засаг дарга, Улсын Тэргүүний сум шалгаруулах Баруун бүсийн зөвлөлийн дарга Д.Галсандондог хүрэлцэн ирж, мэндчилгээ дэвшүүлж өргөмжлөл гардуулан баяр хүргэлээ. Зэргэлдээ Ховд, Баян-Өлгий аймаг, Увс аймгийн Ховд сум, Хотгор, Эрчмийн уурхайн удирдлагууд, нутгийн зон олон хүрэлцэн ирж хүндэтгэлийн арга хэмжээнд өргөнөөр оролцлоо.

Увс аймгийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөлийн 2018 оны ажлын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу аймгийн ИТХ, аймгийн ГХУСАЗСЗ, АЗДТГ-ын ХЭЗХ болон бусад хууль хяналтын байгууллагууд хамтран 06 сарын 07-ны өдөр Бөхмөрөн сумын малчин иргэд, хөдөлмөрчдөд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, тэр дундаа мал хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр сургалт, хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Сургалт хэлэлцүүлгийг эрүүгийн хэрэг хянан шалгах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга, зөрчлийн тухай хууль, мал хулгайлах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, малын хулгай гэмт хэргийн өнөөгийн нөхцөл байдал, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль, нийгмийн даатгалын тухай хуулийн өөрчлөлт зэрэг сэдвүүдээр явуулж иргэдийн дунд хэлэлцүүлэг өрнүүлж тэдний санал хүсэлтийг сонсож ажиллалаа.

Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд "Хэнийг ч орхигдуулахгүй байх" зарчмыг баримтлан ажиллаж, чанартай тусламж үзүүлсэнээр хүн амын амьдралын чанарыг сайжруулж, дундаж наслалтыг уртасгах, төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг хангах зорилготой Бөхмөрөн сумын ард иргэдийн эрүүл мэндийг дэмжих дэд хөтөлбөрийг боловсрууллаа. Энэхүү хөтөлбөрийг сумын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын Тэргүүлэгчдийн 2018 оны 5 дугаар сарын 11-ны өдрийн хуралдааны А/17 тоот тогтоолоор баталлаа.